اتصالات پنوماتیک چیست؟
قطعاتی هستند که در قسمت های اتصال لوله، پیپ و شیلنگ در سیستم های پنوماتیک استفاده می شود. این نوع اتصالات ارتباط لازم بین لوله ها ،شیلنگ ها و دیگر قسمت های یک سیستم های پنوماتیک را ایجاد می کند.

در مقایسه با اتصالات هیدرولیک، اتصالات پنوماتیک دارای مهره های ظریف تر هستند و فشار کمتری را تحمل می کند. از آنها معمولا در دستگاهش ها و سیستم های کنترل منطقی پنوماتیک استفاده می کنند.

نام دیگر اتصالات پنوماتیک ، اتصالات باد و هوا است و از این نوع اتصالات در شیلنگ های باد استفاده می کنند. فیتینگ پنوماتیک اغلب از سه نوع مواد مختلف پلیمر، فولاد ضد زنگ و پلاستیک ساخته می شود.

این اتصالات معمولا در دستگاه های خودکار در خطوط تولید یافت می شود و همچنین از این نوع اتصالات در زندگی روزانه خود، مانند مکش ها و اندازه گیرهای فشار تایر استفاده می کنیم و همچنین در صنعت آشامیدنی و غذا استفاده می شود.

برای استفاده مناسب و درست از این اتصالات باید تشخیص دهیم که چه نوع لوله و شیلنگی در این سیستم ها استفاده می شود.اتصالات شیلنگ پنوماتیک
سیستم پنوماتیک شامل فرآیندی است که در آن عملیات توسط هوای فشرده انجام می شود. اتصالات شیلنگ پنوماتیک  انتقال نیرو از طریق حرکت کنترل شده گازهای تحت فشار (از جمله هوا) را نشان می دهد.

در هر سیستم که مجهز به فیتینگ های پنوماتیک است، گازهای تحت فشار، معمولاً از طریق یک شبکه ضد هوای لوله های سفت و سخت یا شلنگ های مقاوم و انعطاف پذیر به مکان مورد نیاز منتقل می شوند.

بیشتر این مجاری به طیف گسترده ای از اتصالات ، کوپلینگ ها، شیرآلات و آداپتورها به یکدیگر متصل می شوند. اتصالات شیلنگ پنوماتیک می تواند هر نوع اتصال دهنده ای باشد که برای اتصال اجزا یا دستگاه ها در یک سیستم پنوماتیک و تحت فشار طراحی شده است.

این سیستم ها و اتصالات امروزه از ساخت و ساز، مونتاژ و راه اندازی خط تولید گرفته تا تنوع گسترده ای از ماشین آلات صنعتی، ابزار دستی و تجهیزات میز کار، به طور گسترده ای در تمام صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار می گیرد.

در بسیاری از محیط های محل کار، قدرتی که سیستم پنوماتیک ارائه می دهد، اغلب می تواند همه کاره، قابل اعتماد، مقرون به صرفه و ایمن تر از تنظیماتی باشد که توسط موتورهای الکتریکی مختلف و محرک ها تأمین می شود.

انواع اتصالات پنوماتیک
این اتصالات انواع مختلفی از نظر کاربرد و شکل ظاهری دارند که در ادامه با انواع آنها آشنا می شویم.

انواع فیتینگ پنوماتیکی
اتصالات پنوماتیک را براساس نوع اتصال و کارکردآنها متمایز می کنند
اتصال مستقیم پنوماتیک
اتصال مهره ای پنوماتیک
اتصال سه راه پنوماتیک
اتصال زانو پنوماتیک
اتصال مینیاتوری پنوماتیک
اتصالات باد و هوا با توجه به نوع اتصال و عملکرد با یکدیگر تفاوت دارند و در سایز های مختلف طراحی و به بازار عرضه می شوند.

کاربرد و موارد مصرف این اتصالات
استفاده در دستگاه های بادی از اتصال های پنوماتیک
استفاده در کمپرسور ها
کاربرد در دستگاه های پنوماتیکی
صنایع خودرو سازی
صنایع دارو سازی
خدمات پنوماتیک و…
ویژگی این اتصالات
استفاده آسان و سریع از این اتصالات
فشار کاری این اتصالات حداکثر 24 بار می باشد
بدنه این اتصالات از جنس PBT و قسمت دنده از جنس برنج است
برای جلوگیری از نشت در این اتصالات از اورینگ های NBR استفاده شده است
قسمت فلزی این اتصالات معمولا با روی یا نیکل آبکاری و سخت کاری می شوند.
انواع این اتصالات
از مزیت های اتصالات پنوماتیک می توان به تنوع آن در مدل های مختلف اشاره کرد. برخی از این مدل ها عبارتند از:

یکسر دنده و یک سر شیلنگ خور
دو سر شینگ خور
انواع فلوکنترل
استاپ فیتینگ ها
شیر یکطرفه
اتصالات مخصوص مواد اسیدی و آب
کوپلینگ ها (Coupling)
از نظر شکل ظاهری نیز می توان به اتصالات پنوماتيكي زانويي يا L شكل ( به شکل زاویه دار که معمولا 90 درجه طراحی می شوند)

اتصالات مستقيم پنوماتيک ( در این شکل اتصالات يک طرف به لوله يا شلنگ و طرف ديگر به قطعه ديگر پنوماتيک از طريق پيچ و مهره متصل مي‌شود)

فیتینگ های پنوماتیک T شکل (دارای مکانیزم فشار بوده و امکان اتصال ایمن به درگاه‌های رزوه‌ای را ايجاد كرده و از نصب آسان و سریع بدون ابزار پشتیبانی می‌کند)

اتصالات Y شكل (این شکل اتصالات به طور ایده‌آل برای طیف گسترده‌ای از كاربردها از جمله خطوط هوایی صنعتی، ابزارهای هوایی، گاراژها، رباتیک، خودرو، نساجی، بسته‌بندی، برنامه‌های حمل و نقل و موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرند)

در انتخاب اتصالات به چه نکاتی باید توجه کرد؟
طراحی اتصالات باید به گونه ای باشد سیستم با افت فشار مواجه نشود، چون این امر در عملکرد صحیح سیستم اختلال ایجاد می کند. فشار،دما و محیط کاری از فاکتورهای مهم در اتخاب اتصالات مناسب هستند. با افزایش دما،فشار کاری در این اتصالات کاهش می یابد.

انواع مختلف اتصالات
اتصال پنوماتیکی زانویی
این اتصالات با یک سر زاویه دار مشخص می شوند که معمولا 90 درجه است. از اتصال پنوماتیکی زانویی برای اتصال یک یا چند شیلنگ پنوماتیک استفاده می کنند و مصرف کننده برای دسته بندی لوله یا شیلنگ آن را به آسانی به یک رابط در سیسیتم تبدیل می کنند.

ویژگی های مهم

تطبیق پذیر و فشرده
برای اتصال به لوله نایلون بسیار مناسب است
اتصال مستقیم
یک طرف این اتصالات شیاردار است و از آنها اغلب به عنوان ماسوره استفاده می کنند. تولید کنندگان این نوع اتصالات را در قطر،سایز،درجه و مواد مختلفی تولید و به بازار عرضه می کنند. از ویژگی های قابل توجه این نوع اتصالات به ایمنی بالا اشاره کرد و کاربرد بسیار گسترده ای در صنایع مختلف دارد.
اتصال Tشکل
از ویژگی های اتصال پنوماتیک T شکل مکانیسم push in (فشاری) آن است که امکان اتصال ایمن و مطمئن را در دریچه های شیاردار فراهم می کند. از این اتصالات معمولا در خلاء یا فشار استفاده می کنند.

ویژگی های مهم

میزان نشتی پایین
طراحی بسیار خوب و تمام عیار
اتصال پنوماتیکی Y شکل
این نوع اتصالات کاربردهای گسترده ای  درشرکت های هواپیمایی، ابزارهای بادی، گاراج ها، رباتیک، صنعت اتومبیل ،بسته بندی و غیره دارند.

ویژگی های مهم

اتصال و جداسازی سریع
جریان کامل و مخزن مقاومت خلاء
انواع رابط
رابط  فشاری
این نوع اتصالات را از سه قطعه – بدنه اتصال، فشنگی و حلقه چنبری – می سازند. این نوع رابط علاوه بر اتصال سریع و آسان، امکان اتصال محکم و ایمنی را نیز فراهم می کنند. جنس رابط فشاری معمولا از پلاستیک یا فلزات مختلف است. از رابط های پلاستیکی در سیستم هایی استفاده می کنند که فشار کاری پایین است، درحالی که  اتصالات فلزی در سیستم هایی با فشار کاری بالا کاربرد دارند.

رابط لوله
رابط لوله به لوله در قطر،اندازه و مواد مختلفی تولید می شود. از آنها برای اتصال دو طول لوله ،یا به شکل مستقیم یا زاویه دار،استفاده می کنند .جنس شیلنگ هایی که با این نوع رابط استفاده می شود می تواند نایلون،پلی اورتان یا پلی آمید باشد.

رابط شیاردار
این نوع اتصال از یک پیچ دوکی روی لبه داخلی (مادگی) یا بیرونی (نری) رابط تشکیل میشود که جفت شیارهای روی انتهای طول شیلنگ است. این نوع از اتصالات پنوماتیک با یک شیار مستقیم اتصال محکم بین قطعات ایجاد می کنند و نیاز به یک لایه درزگیر برای استفاده در سیستم های پنوماتیک دارند.

فیتینگ پنوماتیک
در سیستم پنوماتیکی، نیروی محرکه برای تمام تجهیزات از هوای فشرده بهره می‌برد. این هوا در لوله‌هایی با قطر بالا و فشاری معمولاً بین 10 تا 14 بار جریان دارد. این جریان ممکن است دارای دبی بسیار زیاد باشد یا نیاز به فشار پایین و کنترل شده در مسیرهایی با قطر کمتر داشته باشد. برای انتقال هوای فشرده به شیرها و عملگرهای پنوماتیکی، از شیلنگ‌ها استفاده می‌شود.

اتصالات فیتینگی پنوماتیک
اتصالات فیتینگی در سیستم‌های پنوماتیک، به صورت فشاری و با خار داخلی ساخته می‌شوند که به‌طور معمول در سیستم‌های با فشار پایین‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع فیتینگ‌ها به دلیل سهولت در اتصال شیلنگ و تنوع بالا در شکل و طراحی، سریعتر از دیگر روش‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند. از مزایای دیگر استفاده از اتصالات ، تسریع در انجام فعالیت‌های تعمیر و نگهداری سیستم است. این اتصال ها می‌توانند به دو صورت مختلف، یعنی ثابت یا بین راهی نصب شوند، که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.

فیتینگ و اتصالات پنوماتیک می‌توانند روی یک تجهیز به صورت ثابت نصب شده و مورد استفاده قرار گیرند، یا به صورت بین راهی یا درون خطی نصب شوند. این دسته از فیتینگ‌های پنوماتیک در انواع مختلفی تولید می‌شوند، از جمله رابط، تبدیل، سه راهی، چهار راهی، زانویی، فلو کنترل، کورکن و غیره. فیتینگ‌ها از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند، اما نوع پرمصرف آنها اتصالات پنوماتیک برنجی ساده یا روکش کروم با فیتینگ‌های پلاستیکی است. همچنین، ممکن است قسمت فیتینگ آن‌ها فلزی و برنجی روکش دار باشد یا حتی به طور کامل از استیل ساخته شوند.